29/1/08

Χριστόδουλος -μια ευκαιρία για την Εκκλησία

Δεν ήμουν ποτέ όσο ζούσε φανατική του υποστηρίκτρια. Τον παρακολουθούσα όπως όλοι -με περίσκεψη. Δεν υπολόγισα ποτέ πως θα με καλούσε έτσι όπως καλούν οι εκλεκτοί -με το θάνατό του. Τώρα το ξέρω: είχα άδικο. Τώρα, όπως όλοι μας, μπορώ να τον δω. Απαλλάχτηκε από τη βαριά καταδίκη τού να λέγεσαι άνθρωπος. Εμείς οι ζωντανοί δεν αναγνωρίζουμε σε άλλους ζωντανούς και πολλά εύσημα. Στους πεθαμένους μόνο ανοίγουν τα μάτια μας, χαλαρώνει ο εγωισμός μας, και βλέπουμε την καθαρή τους ουσία. Και όχι πάντα.
Ο Χριστόδουλος ως αρχιεπίσκοπος αφήνει βαριά παρακαταθήκη. Το πειστικό πλησίασμα των νέων. Τώρα μπορώ να αξιολογήσω το χαμόγελό του. Δεν είναι αργά, το ξέρω. Αυτό το χαμόγελο αφήνει πίσω του. Δύσκολη ανάβαση για κάποιον που δεν έχει τέτοιες αξίες. Οι νέοι όμως δικαιούνται να γίνουν αποδεκτοί. Δικαιούνται την εξέγερση. Κανείς δεν μπορεί να τους κρίνει και να τους στερήσει το δικαίωμα στην αγάπη, στην αποδοχή. Η Εκκλησία πρέπει να αφήσει πίσω της τη λέξη 'αμαρτία', και να ανοίξει τα χέρια διάπλατα. Μόνο με χαμόγελο μπορεί να πλησιάσει ο άνθρωπος έναν άλλον άνθρωπο. Λοιπόν, η Εκκλησία, δεν είναι εδώ για το ποίμνιο; Για ποιον είναι; Δεν υπάρχει αμαρτία. Υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν επειδή δεν μπορούν να πράξουν αλλιώς. Άνθρωποι που ούτε οι ίδιοι δεν μπορούν να συγχωρέσουν τον εαυτό τους, και βασανίζονται, επειδή κάποιος εφεύρε τη λέξη 'αμαρτία'. Αυτοεπιτιμητές, αυτομαστιγούμενοι, προς τι; Τι κερδίζει η Εκκλησία αν ο καθένας μας μαστιγώνεται μακριά της; Τι νόημα μπορεί να δώσει αυτό σ' έναν σκεπτόμενο άνθρωπο;
Η Εκκλησία πρώτη πρέπει να δώσει συγχώρηση στον εαυτό της που απομακρύνει τους ανθρώπους από αυτή. Είναι η Μάνα. Που όλοι θέλουμε να ζήσουμε κοντά της, κι αυτή μας γυρίζει την πλάτη και δε μας μιλά. Ή που αρχίζει το κήρυγμα για τη δήθεν ενάρετη ζωή. Ποιος είναι τόσο ενάρετος που δεν καταλαβαίνει εκείνο τον συνάνθρωπο που πέφτει άθελά του σε σφάλματα, ή ποιος είναι αυτός που θα παραχωρήσει συγχώρεση στον άλλο που εξαιτιας των συγκυριών παίρνει μια 'λάθος' απόφαση; Ποια είναι η λάθος απόφαση; Ποιοι είμαστε εμείς που θα κρίνουμε τον άλλο και θα τον κοιτάξουμε με αυτό το αυστηρό μάτι του δικαστή;
Η Εκκλησία είναι η Μάνα που στερηθήκαμε, κι όχι επειδή δεν μας άρεσε η πειθαρχία που μας επέβαλλε. Τη στερηθήκαμε, Χριστόδουλε, επειδή ήταν μια αποκρουστική μάνα. Βάναυση προς την ψυχή μας, ψυχρή προς τον αγώνα και τη ζωή μας. Ας πάψει πια αυτή η συμπεριφορά. Οι νέοι έχουν ανάγκη από φάρους, από ανοιχτές αγκαλιές, από συζήτηση, από καθοδήγηση, αλλά όχι από τιμητές. Η ψυχή των ανθρώπων δεν είναι σακί να το ζυγίζουμε και να εκτιμάμε την αξία του σύμφωνα με το περιεχόμενο σε 'ενάρετες πράξεις'. Όλοι μας έχουμε αξία, όλοι μας θέλουμε να μας αγαπούν, κι αν μας αγαπούν, το περιεχόμενό μας μπορεί να αλλάξει.
Ο πήχυς μπήκε ψηλά. Η φωνή ακούστηκε. Ο σπόρος έπεσε. Η καλή πρόθεση, το βήμα προς τον άλλο. Η λησμονιά στα παρωχημένα φυλάκια των προκαταλήψεων. Η αγάπη που ήθελε να διδάξει ο Χριστόδουλος, είναι ο πήχυς. Τότε δεν το είδα. Ήμουν κι εγώ άνθρωπος, και τα μάτια μου ήταν από χώμα -και εξακολουθούν να είναι.
Το μόνο που μπόρεσα να δω ήταν πως ο μόνος τρόπος να πείσουμε τον άλλο είναι οι πράξεις μας. 'Λόγια, λόγια, λόγια, λόγια ψεύτικα' που λέει και το τραγούδι είναι κύμβαλα αλαλάζοντα, και είδαμε πού έχει φτάσει η εκκλησία με το παράδειγμα που έδινε μέχρι πριν λίγο καιρό. Να πηγαίνουν οι γιαγιάδες κι οι παπούδες μόνο στις λειτουργίες κάθε Κυριακή, κι οι υπόλοιποι κάθε Πάσχα, άντε και σε κανένα μνημόσυνο. Ο κληρικός είναι ένας από μας, και μάλιστα αυτός που έχει χρέος ιερό να ασχοληθεί με το ποίμνιό του. Δεν έχει αργία, δεν πρέπει να έχει. Αν δώσει το παράδειγμα, οι άλλοι θα ακολουθήσουν. Αν πιστεύει και αγαπά αυτό που κάνει, θα πείσει. Αν είναι μόνο να παπαγαλίζει όσα διάβασε στα 'γεροντικά', τότε... Γέλιο, αγάπη, μεγαλοθυμία, συμπόνοια, ανοιχτό μυαλό χρειαζόμαστε. Διαφορετικά, όλοι μπορούμε να κάνουμε τους κατηγόρους στους συνανθρώπους μας.
Μια τελευταία σκέψη με την ευκαρία της 'αναχώρησης' του αρχιεπισκόπου: Αμαρτία είναι μόνο αυτή: να πρέπει να πεθάνει ο καθένας μας, ώστε να μπορέσουν οι διπλανοί του να αποτιμήσουν την αξία του, την προσφορά του, τις αρετές του. Μικρόψυχοι που είμαστε...
Ώστε, Χριστόδουλε, είσαι ακόμα εδώ. Κι αν ήσουν κάποτε 'το κακό παιδί' για κάποιους, τώρα έγινες το 'κακό επικίνδυνο παιδί΄. Και για πρώτη φορά το σκέφτομαι: μερικές φορές ο θάνατος δεν είναι παρά μόνο η αρχή... :-)

9 σχόλια:

Apythanos είπε...

Πράγματι. Η εκκλησία επί ηγεσίας του Χριστόδουλου άνοιξε τα σεντούκια της και ελέησε όλους τους αναξιοπαθούντες. Οι τεράστιες ακαλλιέργητες εκτάσεις παραχωρήθηκαν στους πένητες, τα τεράστια κονδύλια από το 3ο ΚΠΣ που πήρε η εκκλησία δεν μετατράπηκαν σε μετοχές της Εθνικής και άλλων τραπεζών, δεν χτίστηκαν ξενοδοχεία πολυτελείας με την ευκαιρία των ολυμπιακών αγώνων, δεν σχεδιαζόταν να χτιστεί θέρετρο στον Άγιο Γιάννη το Θεολόγο για τις διακοπές του αρχιεπισκόπου, ο λόγος που εξέπεμπε ήταν πάντα με στόχο τη σωτηρία της ψυχής των ανθρώπων και όχι για να γεμίσουν τα μαγαζάκια με πελάτες και δωροθέτες. Τέλος οι νέοι μπορούσαν να πάνε με τα σκουλαρίκια τους και τις ανατρεπτικές ιδέες τους αλλά μόλις πέρναγαν την πόρτα έπρεπε όλα αυτά να τα αφήσουν έξω΄.
Το όραμα του Χριστόδουλου δυστυχώς δεν βρήκε σπόρο. Ο ρόλος τύπου «Μακαρίου» που επιθυμούσε για τον εαυτό του τελικά για συγκυριακούς και μόνος λόγους δεν ευοδώθηκε. Και τα κροκοδείλια δάκρυα περίσσεψαν όταν μιλούσε για εθνικά θέματα και μπλεκόταν στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής όταν δήλωνε ευθαρσώς ότι δεν ήξερε τι συνέβαινε στην χούντα των συνταγματαρχών γιατί αυτός απλός διάβαζε.
Όταν κινητοποίησε 2 εκατομμύρια λαό, δείχνοντας την δύναμη του στην πολιτική ηγεσία δεν εκβίαζε ώστε να μη γίνει ο διαχωρισμός κράτους και πολιτείας και χαθούν οι τεράστιες επιχορηγήσεις από ελληνικό δημόσιο.
Δεν μπλέχθηκε σε σκάνδαλα με τον όμιλο Λούη για τις θρησκεύτηκες κρουαζιέρες τι οποίες όμως δεν κερνούσε ο ίδιος από το τεράστιο αποθεματικό του, αλλά από τις θυσίες του ελληνικού λαού.
Το χρήμα δεν υπήρξε ποτέ του οδηγός όταν μπλέχτηκε στις ίντριγκες του πατριαρχείου της Ιερουσαλήμ προκειμένου να ασκεί έλεγχο και επιρροή στα οικονομικά του με ορατό πια κίνδυνο να απολέσουμε τους προμαχώνες τις ορθοδοξίας, ενώ η ταπεινότητα του ήταν τέτοια και δεν ήθελε να γίνει βεζίρης στην θέση του βεζίρη προκαλώντας τριγμούς στις σχέσεις του με τον οικουμενικό πατριάρχη.
Ας πάει στο καλό ο άνθρωπος. Μακάρι ποτέ κανείς να μην υποφέρει σαν αυτόν. Άλλωστε ήταν ένας σταρ. Ήταν ένας καλός μάνατζερ.
Προσωπικά εμένα που φιλοδοξώ να γίνω ένας ικανός και ακριβοπληρωμένος μάνατζερ η φυσιογνωμία του με καθοδηγεί.

Στέλλα είπε...

Δεν θα διαφωνήσω. Απλά θα σημειώσω: δεν είμαι κριτής εγώ, όπως απαιτώ και από την Εκκλησία να μην είναι κριτής, απλά συνοδοιπόρος και βοηθός του ανθρώπου. Δεν απαλλάσσω το νεκρό από τις ανθρώπινές του αδυναμίες. Από αυτές λυτρώθηκε πλέον -δεν ξέρω τι από όσα του καταλόγισες με τον αιχμηρότατο λόγο σου συνειδητοποίησε κι ο ίδιος πριν πεθάνει. Αν βρούμε κείμενά του θα είναι πολύ ενδιαφέροντα. Συνειδητοποιώ γιά άλλη μια φορά πως ήταν άνθρωπος, και άνθρωπος θα πει κάνω λάθη. Κάνω 'αμαρτίες'. Ακραία συμπεριφορά θρησκευτικής και πατριωτικής πίστης. Πάθος, αλαζονία. Δεν είμαι κριτής, το ξαναλέω. Μετράω τα θετικά και θέλω να του αποδώσω εύσημα καλής θελήσεως: ζήτησε συγνώμη από τα παιδιά για τις αδικίες που έκανε η γενιά του εις βάρος τους. Είδε τον άνθρωπο σαν άνθρωπο και συμπεριέλαβε το γέλιο στη ζωή του. (Σαν το Χριστό που του έχουν αποδώσει το χαρακτήρα:'ο Χριστός δε χόρευε'. Να με συγχωρήσουν οι φίλοι μου οι θρησκευόμενοι, αλλά αν ο Χριστός δε χόρευε δε νομίζω πως θα μπορούσε να μιλήσει για αγάπη ανάμεσα στους ανθρώπους.)Με συγκίνησε η συμφιλιωτική του διάθεση: τη συνάντησή του με τον πάπα -επιτέλους, τι βλακώδης επιθετικότητα εξαιτίας των δογμάτων! Με άγγιξε η επιθυμία του οι νέοι να πλησιάσουν την εκκλησία, πηγαίνοντας πρώτη η Εκκλησία σ'αυτούς. Και ο πατέρας μας κάνει λάθη, αλλά ως πατέρας μπορεί να είναι καλός. Έτσι, θέλησα να δω την πρακτική του Χριστόδουλου από τη σκοπιά της γέφυρας, του έρματος που χρειαζόμαστε στις μέρες μας και που δεν υπάρχει δυστυχώς για μας τους σύγχρονους έλληνες. Ανθρωπος ήταν, αλλά και Αρχηγός. Δεν ήταν Θεός, ούτε και Άγιος, ήταν ένας άνθρωπος που μπορώ να δω ότι είχε καλή πρόθεση. Όπως όλοι μας. Κι αν ο ίδιος δεν ήταν αυτό που νομίζω εγώ, κι έχω κάνει λάθος, δε χαλιέμαι. Στον Τελευταίο Πειρασμό, υπάρχει ο λόγος: ο 'Χριστός', λέει, δε σταυρώθηκε. Έζησε, γέρασε, και κάποτε συνάντησε τον Παύλο που γυρνούσε τα έθνη και κήρυσσε πως ο Χριστός σταυρώθηκε και αναστήθηκε. Τον έπιασε τότε και του είπε πως έλεγε ψέμματα στον κόσμο, κανείς δε σταυρώθηκε και κανείς δεν αναστήθηκε. Τα λόγια του Παύλου για μένα έχουν μεγάλη αξία. Τα παραθέτω αυτούσια, και ίσως δώσω τη δική μου οπτική μέσα από αυτές τις ιδέες του παλιού μου δασκάλου:
'... Δε θα σωπάσω. Δε νοιάζουμε εγώ για αλήθειες και ψευτιές, τον είδα δεν τον είδα, σταυρώθηκε δε σταυρώθηκε. εγώ με το πείσμα, με τη λαχτάρα, με την πίστη, δημιουργώ την αλήθεια. δε μάχουμαι να τη βρω, τη φτιάνω. Τη φτιάνω πιο μεγάλη από το μπόι του ανθρώπου, κι έτσι μεγαλώνω τον άνθρωπο. Είναι ανάγκη, το ακούς; ανάγκη μεγάλη, για να σωθεί ο κόσμος, να σταυρωθείς -κι εγώ θα σε σταυρώσω, θες δε θες. είναι ανάγκη ν'αναστηθείς, κι εγώ θα σε αναστήσω, θες δε θες...' Έτσι λοιπόν: θα κρατήσω από τον Χριστόδουλο αυτό που με πάει μπροστά, θα κατηγορήσω ασφαλώς τις τακτικές που δε συμφωνώ, αλλά θα πλάσσω με την ευκαιρία του την Εκκλησία που θα ήθελα να ζήσω μέσα της.
Ελπίζω να μην ακούγομαι κάπως με όλα αυτά. 'Εκκλησία' και 'θέλω να ζήσω μέσα της' μοιάζει πως δεν μπορώ να ζήσω απ'έξω της; δεν ξέρω αν ακούγεται έτσι. Δεν είναι έτσι. Απλά θεωρώ πως ανάμεσα στα έρματα που μπορεί να βοηθήσουν τον άνθρωπο να πάει μπροστά σ'αυτή τη δύσκολη εποχή που ξεκινάει τώρα, μπορεί να είναι και η Εκκλησία, αν παίξει σωστά το ρόλο της. Μπορεί πάλι και να κάνω λάθος.
Ευχαριστώ για το απολαυστικό κείμενο!

Apythanos είπε...

Ζητώ ταπεινά συγνώμη για τα ορθογραφικά λάθη που σε δεύτερη ανάγνωση αναγνωρίζω.

Nikos Goudanakis είπε...

Χμ. Το θέμα δεν είναι αν ο Χριστόδουλος ήταν ανακατεμένος στο ένα ή στο άλλο, αλλά εάν ήταν τόσο αγαθός που επέτρεψε να το ξέρει ο καθένας, πράγμα που τον κάνει ακίνδυνο σε σχέση με κάποιους άλλους. Εγώ δεν ήμουν χριστοδουλικός, αλλά δεν είναι έτσι απλά τα πράγματα. Αλίμονο σε όσους πέφτουν στα νύχια του τύπου, για να ξελασπώσουν κάποιοι άλλοι. Και ο Χριστόδουλος τους αγνοούσε τους κανόνες. Και του' μεινε η ρετσινιά. Πρέπει να δείτε σε πολιτισμένες χώρες, όπου ο κλήρος δεν ανακατεύεται καθόλου στα κοινά, τι είδους μακιαβελικοί παπάδες υπάρχουν, πραγματικά επικίνδυνοι και μ' επιρροή, και Χριστόδουλοι, -αν καλοσκεφτεί κανείς, μακαρίτης δεν κέρδισε ούτε μια μάχη. Από όλες βγήκε λεκιασμένος. Γι' αυτό λοιπόν, μη βλέπουμε πάντα ό,τι είναι εύκολο να ιδωθεί. Συνήθως η αλήθεια βρίσκεται εκεί που το μάτι δεν σκέφτεται να πέσει.

Nikos Goudanakis είπε...

Συγγνώμη, ήθελα να γράψω "και όχι Χριστόδουλοι". Καλό απόγευμα, Στέλλα. Είδα και την Καλυψώ. Έμεινα άφωνος.

Στέλλα είπε...

Καλησπέρα Νίκο. Ποια ήταν η Καλυψώ που είδες και έμεινες άφωνος;

Nikos Goudanakis είπε...

Καλημέρα, Στέλλα. Το δεύτερο κείμενο για την Καλυψώ. Μου άρεσε, αυτό εννοούσα.

Στέλλα είπε...

Αγαπητέ Νίκο, πραγματικά θα ήθελα να μου πεις τι ακριβώς σου αρέσει από το κείμενο. Αυτό το άφωνος με προβλημάτισε. Γιατί άραγε άφωνος;

Nikos Goudanakis είπε...

Kαταλαβαίνεις, συνειδητοποίησα ότι ο Οδυσσέας μένει 7 έτη με την Καλυψώ και οι υπόλοιπες περιπέτειές του είναι 3 χρόνια, αυτό που είπες δηλαδή. Κι εμείς μεγαλώνουμε με τις τρομερές δοκιμασίες του Οδυσσέα, -τρομερές και ενδιαφέρουσες- αλλά μια ολόκληρη ζωή -για τα χρονικά μέτρα του έπους- στο πλευρό της Καλυψώς περνάνε, σχετικά, στο ντούκου. Και σκέφτομαι πως ο χρόνος είναι ιδωμένος από την πλευρά της Καλυψώς και όχι του θνητού Οδυσσέα.