Ο Ιησούς είναι ο ξυλουργός που φτιάχνει σταυρούς και σταυρώνονται οι μεσσίες του Ισραήλ. Ο τελευταίος σταυρωμός είναι πολύ σημαντικός. Η μάνα του σταυρωμένου του δίνει την κατάρα της. Ο Ιησούς φεύγει για ένα μοναστήρι στην έρημο, να πάει να μονάσει. Στο δρόμο, πεινασμένος, συναντά μια γριούλα που τον αποχερίζει ένα κομμάτι ψωμί και δυο ελιές. Αφού τρώει, η γριούλα τον κοροϊδεύει που θέλει να πάει να χωθεί στην έρημο, αντί να παντρευτεί και να κάνει παιδιά. Παρ’ όλα αυτά φεύγει από το σπίτι της για να συνεχίσει το δρόμο του.
Ακόμα ο λόγος στέκουνταν, κι ένα γέλιο ξέσπασε πίσω του. στράφηκε αλαφιασμένος. ένα γέλιο χωρίς στόμα τρικύμιζε τον αγέρα, σουριστικό, μοχθηρό, κακοπροαίρετο.
-Αδωναϊ! βγήκε από σφιμένο λαρύγγι του η κραυγή. Αδωναϊ!
Και κοίταξε με σηκωμένες τις τρίχες του κεφαλιού του τον αγέρα που χαχάριζε. ξεφρενιασμένος πήρε δρόμο. κι ακούστηκαν ευτύς να τρέχουν οι δυο πατούσες ξοπίσω του.»
Αυτή είναι μια απάντηση για όσους προσπαθούν να απαξιώσουν την ανθρώπινη συμβολή στην τελείωση του ανθρώπου. Δρόμος που δεν περνάει ανάμεσα από ανθρώπους, δρόμος που δεν αγγίζει τους ανθρώπους, δρόμος που καταλήγει στην έρημο, δε μπορεί να είναι ο δρόμος του Θεού. Ο Θεός, λένε οι Άγιοι Πατέρες είναι αγάπη. Κι εγώ ρωτώ: κι η αγάπη χωρίς τον άλλον άνθρωπο τι αντίκρισμα έχει; Τι νόημα; Κι αν δεν πέσεις εξαιτίας του, κι αν δε σηκωθείς πάλι εξαιτίας του, κι αν δε γίνεις χίλια κομμάτια για να δώσεις από ένα κομμάτι σου στους άλλους ανθρώπους, τι σόι ‘τέλος’ μπορεί να πετύχεις; Υπάρχει τελείωση χωρίς τους άλλους ανθρώπους; Υπάρχει παράδεισος χωρίς αυτούς;
Δεν διατείνομαι πως ο Καζαντζάκης λέει κάποια μεγάλη και πρωτότυπη σοφία. Αλλά πως ο τρόπος που διαλέγει να το πει είναι ανεπανάληπτος. Αλήθεια: ποιος γέλασε πίσω από τον Ιησού; Και γιατί;
5 σχόλια:
Ο Μάξιμος ο Ομολογητής είχε γράψει οτι τον Θεό είναι αδύνατο να τον γνωρίσουμε γιατί ειναι διαφορετική η ουσία μας. Μόνο ένας τρόπος υπάρχει για να τον γνωρίσουμε. Να σκύψουμε και μελετήσουμε όλα όσα έφτιαξε. Και στα άψυχα ο Θεός τοποθέτησε τεμάχιον αγάπης και στα έμψυχα την ίδια του την πνοή. Ο δρόμος για τον Θεό - που δεν γνωρίζουμε- περνά μέσα από τον κόσμο, από τα πράγματα και κυρίως μέσα από τους ανθρώπους "αν δεν μπορώ να αγαπήσω τους ανθρώπους που τους βλέπω τότε πως θα μπορέσω να αγαπήσω τον Θεό που δεν τον βλέπω" όπως έλεγε ο Χρυσόστομος.
Ο Καζαντζάκης σε αυτούς πάτησε όπως πατάει κάθε έλληνας που ξέρει οτι οι ρίζες του είναι ανακαταμένες με τον Αρχίλοχο που ρίχνει την ασπίδα του σπάζοντας κάθε κανόνα. Γιατί ο κανόνας αντικαθιστά τον άνθρωπο, τον υποβαθμίζει. Η τάξη στην ζωή είναι απουσία του ανθρώπου. "τρεπτός είναι ο άνθρωπος" που έλεγε ο παπούς ο Δαμασκηνός μιας και τους θυμηθήκαμε όλους..
Νάσαι καλά
Στέλλα, καλό ξημέρωμα. Ήταν που ήταν η νύχτα, δε μ' έπειρνε ο ύπνος με τίποτα, σε διάβασα, και μπήκαν χίλιες σκέψεις στον νου μου, αυτόν που μ' απέμεινε, τέλος πάντων. Ναι, ίσως μπορεί να υπάρχει αγάπη σε απόσταση από τον άλλον άνθρωπο, ίσως μπορεί να υπάρχει ο πόνος, που για μένα είναι η ουσία της αγάπης. Είμαστε πολλές μηχανές εδώ πάνω στον κόσμο, κι η κάθε μια κάνει το θόρυβό της. Άλλες πονού αθόρυβα, άλλες κάνουν σαν τρακτέρ. Καλές διακοπές.
Ω, μα δείτε, αλήθεια, τις καλύβες που χτίσανε για λόγου τους οι ιερείς αυτοί! Εκκλησίες ονομάσανε τις γλυκομύριστες σπηλιές τους!
Ω, το ψευτισμένο φώς τους, αυτός ο φορτωμένος αέρας! Εδώ που η ψυχή δεν μπορεί να πετάξει στο ύψος της!
Παρά έτσι προστάζει η πίστη τους: γονατισμένοι ν ανεβείτε τη σκάλα αμαρτωλοί.
Ποιος δημιούργησε τέτοιες σπηλιές και τέτοιες σκάλες μετανοίας? Δεν ήταν αυτοί που ήθελαν να κρυφτούν και που ντρέπονταν μπροστά στον καθαρό ουρανό?
Και μόνο όταν ο καθαρός ουρανός κοιτάξει πάλι μέσα από τις συντριμμένες στέγες και πάνω στα χαρτιά και στις κόκκινες παπαρούνες, που φυτρώνουν στους συντριμμένους τοίχους, - θα στρέψω πάλι την καρδιά μου στους τόπους του θεού αυτού.
Ονόμασαν θεό ότι τους αντιστεκόταν και τους προξενούσε πόνο. Και δεν έμαθαν άλλο τρόπο ν αγαπούν τον θεό τους, παρά μόνο καρφώνοντας τον άνθρωπο στον σταυρό!
Σκεφτήκανε να ζήσουν σαν πτώματα και τύλιξαν με μαύρα το πτώμα τους, ακόμη και στα λόγια τους οσφραίνομαι την άσκημη μυρωδιά των νεκροθαλάμων.
Κι εκείνος που ζει κοντά τους, ζει σε μαύρα βούρκα κοντά, από όπου ακούει να ανεβαίνει γλυκά μελαγχολικό το τραγούδι του φρύνου.
Πρέπει να μου τραγουδήσουν καλύτερα τραγούδια για να μάθω να πιστεύω στον Σωτήρα τους. Περισσότερο σωσμένοι πρέπει να φαίνονται οι μαθητές του!
Θα ήθελα να τους δώ γυμνούς: γιατί μόνο η ομορφιά πρέπει να κηρύττει την μετάνοια.
…
Καρδιά που πνίγεται και ψυχρό κεφάλι: εκεί που συναντούνται αυτά τα δύο γεννιέται ο ανεμοστρόβιλος, ο «σωτήρας».
Υπήρξαν αληθινά μεγαλύτεροι και ευγενέστεροι σε γενιά, από αυτούς που ο λαός ονομάζει σωτήρες, αυτούς τους ορμητικούς ανεμοστρόβιλους!
Ακόμη κι από μεγαλύτερους, από όσο ήσαν όλοι οι σωτήρες μαζί, πρέπει να σωθείτε αδελφοί μου, αν θέλετε να βρείτε τον δρόμο που οδηγεί στην ελευθερία!
Φ. Νίτσε
Τάδε Έφη Ζαρατούστρας
Ποιος γέλασε πίσω απο τον Χριστό?Ίσως ο ίδιος ο χριστός μεγαλωμένος που καθώς λέει και ο Νίτσε στον Αντίχριστο του, ήταν αρκετά ευγενικός ωστε να απαρνηθεί την διαδασκαλία του αν θα έφτανε στην δική του ηλικία του...
Την καλημέρα μου.
Καλημέρα σε όλους!
Κατ' αρχήν χάρηκα που δόθηκε η αφορμή με ένα απόσπασμα του Καζαντζάκη να θυμηθούμε ή να μάθουμε πράγματα αγαπημένα. Που δέσαμε τον Καζαντζάκη με τον Αρχίλοχο και με τον Δαμασκηνό, καθώς και με τον Μάξιμο τον Ομολογητή. Όχι μόνο επειδή μας δίνεται η αφορμή να ανατρέξουμε και σε άλλες απολαύσεις. κυρίως επειδή θεωρώ άδικο να στερούμε τη θρησκευτικότητα από έναν άνθρωπο που νοιάστηκε τόσο πολύ για τα θέματα της θρησκείας. Με οποιονδήποτε τρόπο. Είτε το θέλουμε είτε όχι, ο Καζαντζάκης ασχολήθηκε με ζητήματα πίστης, τα επεξεργάστηκε. Προσωπικά δεν θεωρώ ότι τα προσέβαλε. Έδωσε μια προσωπική οπτική όπως μπορεί ο καθένας μας να δώσει, αν είναι ελεύθερος. Ο λογοτέχνης είναι "υποχρεωμένος" από τη φύση του να είναι ελεύθερος άνθρωπος. Δεν είμαι βέβαια ειδική σε θέματα δόγματος, και ίσως οι ειδικοί να έχουν λόγο να διαμαρτύρονται, που μου διαφεύγει. Αλλά να χάνουμε τόση ευχαρίστηση πνεύματος, επειδή ο συγγραφέας έχει διαφορετική οπτική σε κάποια θέματα από τους ειδικούς... αυτό το θεωρώ άδικο και για τον συγγραφέα και για εμάς, που μας αποπροσανατολίζουν. Κάπως λοιπόν, με το σχόλιό σας, ένιωσα να αποδίδονται στον καζαντζάκη, κάποιες πηγές σχολιασμού, που του έχουν προς το παρόν στερήσει.
Επίσης χάρηκα που βρήκα ένα ιστολόγιο με διηγήματα. Θα ανατρέξω άμεσα και εκεί.
Νίκο Γουδανάκη με προβλημάτισε αυτό που λες 'ο πόνος είναι η ουσία της αγάπης΄. Είναι μια πραγματικότητα αυτή η κουβέντα. Όταν ο άλλος είναι μακριά μας, κι εμείς τον θυμόμαστε, και αρνούμαστε να απομακρυνθούμε, αρνούμαστε να δεχτούμε πως η επιρροή του στο μυαλό μας και στον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα έχει τελειώσει διά παντός. Είναι τότε που μας έρχονται στο μυαλό τα λόγια του Ιησού: "Εγώ ειμί η οδός."
Κι αν λείπει, η ανάμνηση των λόγων του ειναι ο δρόμος που μπορεί να πάρει κανεις για να τον βρει. Δε μιλάω αποκλειστικά για τον Ιησού. Κάθε αγαπη έχει αφήσει αχνάρια στην ψυχή μας. Κάποτε πίστεψα πως αυτά τα αχνάρια αν τα πάρει κανείς, ίσως περπατήσει σε αγαπημένους δρόμους, ακόμα κι αν λείψει η σκιά του Άλλου από δίπλα μας. Έτσι, η ουσία της αγάπης μπορεί να γίνει κάτι επιπλέον από πόνος. Δε λέω πως είναι εύκολος αυτός ο δρόμος, ίσως και ανέφικτος ορισμένες φορές. Είναι όμως μια σκέψη, που με παρηγόρησε κάποτε.
Ήθελα ακόμα να πω πως υπάρχει κι άλλη πραγματικότητα που μπορεί κανείς να δει: όταν ψάχνεις, βρίσκεις. όταν πιστέψεις, θα δικαιωθείς. Πρώτα φτιάχτηκε το στόμα, κι ύστερα το αυτί. Φωνάζοντας, φωνάζοντας φτιάχτηκε το αυτί, που λέει κι ο Καζαντζάκης, δεν ξέρω πού -ίσως και στον τελευταίο Πειρασμό πάλι. Πιστεύοντας, δημιουργείς αυτό που θέλεις. Αν δεν έρθει, εσύ πάντα πίστευες ότι υπάρχει. Κι αυτό είναι μια νίκη. Βέβαια αν δεν έρθει, νιωθεις τον πόνο της στέρησης -κι εδώ η πραγματικότητα γυρνά στο ότι ο πόνος είναι η ουσια της αγάπης.
Όμως -σαν ον κατεξοχήν συναισθηματικό- θέλω να πιστεύω καιτο πιστεύω ακράδαντα πως αγάπη υπάρχει για όλους. Απλώς μερικές φορές αργεί να έρθει. Τότε η ουσία της αγάπης γίνεται η βίωσή της. Να αγαπηθείς και να αξιωθείς να ανταποδώσεις. Να βελτιωθείς μέσα από την αγάπη ενός ανθρώπου, να πολεμήσεις όλες σου τις κακές πλευρές, γιατί ο άλλος σε αγαπάει τόσο που δεν τις βλέπει και μη βλέποντάς τις, τις εξουδετερώνει. Εμείς οι άπιστοι, εμείς που τόσο ποθούμε την αγάπη, εμείς, από την ανάγκη μας για το τέλειο, καταστρέφουμε ακόμα και το υπερβολικά πολύ καλό που ίσως τυχαίνει να έχουμε. Εμείς διώχνουμε την αγάπη. Η αγάπη σκέφτομαι μερικές φορές, θέλει φοβερή εκπαίδευση ακόμα και για να τη δεχτούμε. Θέλει φοβερή εξάσκηση. Εμείς οι άπιστοι θωμάδες φταίμε μερικές φορές όταν η αγάπη μας τριγυρνά αλλά δε μπορεί να μας αγγίξει. Και εννοείται, δε μιλάω αποκλειστικά για την ερωτική αγάπη.
Πολύ το βάρυνα το κλίμα. Ο Καζαντζάκης με παρέσυρε!
Στέλλα!
Χαίρομαι πολύ που σε βρίσκω!
Είμαι τόσο χαρούμενη τώρα, που δεν ξέρω τι να σου πρωτογράψω...
Ότι τα βιβλία που διαβάζεις μου αρέσουν και μένα;
Ότι οι προβληματισμοί σου με αγγίζουν πολύ;
Ότι βρήκα επιτέλους μία φιλόλογο που να μιλάει και να καταλαβαίνω τι εννοεί; (καλά υπερβολή αυτό το τελευταίο. Έχω βρει κι άλλες)...
Λοιπόν, μπήκα ουσιαστικά για να σε χαιρετίσω!
Εννοείται ότι θα σε παρακολουθώ. Σε βάζω αμέσως λίνκ στο μπλογκ μου.
Α῎.. Έχω κάνει στο google μία ομάδα φιλολόγων. Αν σε ενδιαφέρει να μπεις κι εσύ πες μου...
Δουλεύεις σε Γυμνάσιο ή Λύκειο;
Φιλάκια πολλά στην πατρίδα μου!
Κρητικιά είμαι ξέρεις, από Ιεράπετρα...
Γεια σου γλυκειά συμπατριώτισσα!
Στέλνω αγωνιστικούς, συναδελφικούς, φιλολογικούς, τρελαμένους χαιρετισμούς!
Δημοσίευση σχολίου